Sluiskwartier Deventer

De locatie het Sluiskwartier is al jaren aanleiding voor veel discussie in Deventer. Het terrein grenst aan de middeleeuwse stad, maar wordt daar sinds de jaren '40 van de vorige eeuw op een grove manier van afgesneden door de aanlanding van de Wilhelminabrug. De laatste jaren wordt deze scheiding nog verder versterkt door de tijdelijke parkeergarage die onder de aanlanding is gebouwd. Het gebied is inmiddels sterk vervallen en vraagt om een nieuwe invulling. 

Het concept wordt gevormd door het optillen van het maaiveld aan één zijde. Deze ingreep zorgt ervoor dat het terrein in één beweging met zijn omgeving kan worden vervlochten. Ook wordt het door het dubbele maaiveld mogelijk om zowel de belangrijkste historische elementen als het vrij zware programma op deze plek onder te brengen.

Om te beginnen wordt de watergang tussen de voormalige haven en het sluisje in ere hersteld. Het maaiveld wordt vervolgens vanaf het noorden langzaam omhoog getrokken om zich ter hoogte van de watergang ongeveer vier meter boven het peil te verheffen. Vanaf dit niveau kan middels loopbruggen het water worden overgestoken en wordt de bebouwing langs de IJssel ontsloten. Op deze hoogte bestaat al, tussen de bebouwing door, een spectaculair uitzicht over de uiterwaarden, maar deze wordt verder uitgebuit door een van beide loopbruggen tot aan de oever van de IJssel door te trekken. Op deze manier kan de kade worden bereikt die geschikt wordt gemaakt voor het aanleggen van passagiersboten. 

Niet alleen het maaiveld loopt op, ook de bebouwing kent een verloop van laag naar hoog. Aan de noordzijde sluit de bouwhoogte aan op die van de Wilhelminabuurt, terwijl de bebouwing langs de IJssel is afgestemd op de hoogte van de Pothoofdflats. De helling komt bovendien overeen met de nieuwe aanlanding van de Wilhelminabrug, die om verkeerskundige redenen is afgewaardeerd en het karakter van een woonstraat krijgt. Middels een asverspringing wordt de aanlanding aan de bebouwing gekoppeld en wordt er ruimte gemaakt voor het terugbrengen van de haven. Onder de brug is ruimte voor winkeltjes of kleinschalige kantoorfuncties. Zodoende wordt de barrière van de aanlanding opgeheven. 

Het optillen van het maaiveld biedt ook mogelijkheden voor het parkeren. Onder het hellende vlak kan zowel het openbaar parkeren als het parkeren voor bewoners worden ondergebracht. De in- en uitgang voor voetgangers bevindt zich aan de zijde van het water en ook op dit niveau. De watergang begeleidt de voetgangers onder de Wilhelminabrug door naar de binnenstad. Ook de auto’s kunnen à niveau in de parkeergarage komen. Bij de entree is geen hellingbaan nodig. De parkeergarage is als het ware een hellingbaan op zich.

Het ontwerp van het Sluiskwartier geeft een antwoord op een complex stedenbouwkundig vraagstuk in stedelijk gebied. Het laat een eigentijdse, niet geromantiseerde invulling zien, maar is ook sterk contextgebonden en heeft oog voor de historie van de plek. De gelaagdheid in het plan draagt bij tot een grote mate van rijkdom, ook al is alles nieuw.