Functieverandering Emmeloord

Grote boerderijen met rode daken zijn niet weg te denken uit de Noordoostpolder. Samen met de omzomende erfbeplanting en de bomenrijen langs de wegen bepalen ze het beeld van het polderlandschap. Als gevolg van de schaalvergroting verliezen steeds meer van deze boerderijen hun agrarische functie. Wonen is vaak de nieuwe bestemming. Dat door de functieverandering de boerderijen een transformatie ondergaan om het andere, bij het wonen behorende, programma van eisen mogelijk te maken is een logische ontwikkeling. Maar de manier waarop dit gebeurt is vaak niet passend voor de polder en zet het prachtige, authentieke polderlandschap onder druk.

Maar al te vaak zien we een ontwikkeling die het belang van het individu boven het algemeen maatschappelijk belang stelt. Veel boerderijen worden op zodanige wijze verbouwd dat het oorspronkelijke karakter ervan verloren gaat. De stoere, agrarische bouwvolumes veranderen in bungalows met allerlei elementen die niet in de polder thuishoren (denk aan bontgekleurde stenen, donkere geglazuurde pannen, roedeverdelingen en dergelijke). In andere gevallen wordt gekozen voor vervangende nieuwbouw die soms wel een eigentijdse uitstraling heeft maar wat betreft volume, materialisering en detaillering niet past op een agrarisch erf.

Hoe moeten we dan omgaan met de onvermijdbare functieverandering van agrarische volumes in de polder? In het voorliggende plan willen we laten zien dat een transformatie kan leiden tot een plan waarbij het oorspronkelijke agrarische karakter behouden blijft en misschien zelfs een grotere rijkdom in zich heeft dan het uitgangspunt. Als transformaties op een dergelijke, zorgvuldige manier worden vormgegeven wordt volgens ons een nieuwe, boeiende laag aan de nog jonge geschiedenis van de Noordoostpolder toegevoegd, zonder de schoonheid ervan teniet te doen. De nieuwe laag kan het bestaande, monumentale karakter zelfs versterken of etaleren. 

De aanleiding voor de transformatie van een boerderij van het type J4c aan de Espelerweg in Emmeloord is de vraag om op deze plek (flexibel in te delen) seniorenwoningen onder te brengen. In essentie bestaat de verbouwing uit het behoud van (een deel van) de bestaande boerderij en een verlenging ervan aan de achterzijde binnen de grenzen die het bestemmingsplan stelt. Dankzij het behoud van het bestaande volume blijft de herinnering aan de oorspronkelijke boerderij gewaarborgd. Bovendien geeft het maat en schaal aan de uitbreiding aan de achterzijde. Deze heeft namelijk precies dezelfde goot- en nokhoogte en verheft zich dus niet boven het bescheiden voorhuis. Ook de materialisering is ingetogen. De uitbouw is van zwart hout en heeft een matte aluminium, zinken of golfplaten dakbedekking in een donkergrijze kleur.